Tekerrür

Tekerrür

Tekerrür; failin daha önce işlemiş olduğu bir suç nedeniyle mahkum edilmesine rağmen belirli bir süre içinde yeniden suç işlemesine denir. Böyle bir durumda faile de mükerrir denir. Mezkur uygulama TCK 58’de düzenlenmiştir. Tekerrüre ilişkin şartların gerçekleşmesi halinde fail hakkında mükerrire ilişkin TCK 58 hükmü uygulanır.

Bu kurum ile amaçlanan; ilk kez suç işleyen kişilerin daha sonra yeni suçlar işlemesinin önüne geçmektir. Bu hükümler ile failin tekrar işlemiş olduğu suçlar nedeniyle ilk defa suç işleyene göre farklı yaptırımlar öngörülmüştür.

Tekerrür Hükümlerinin Uygulanabilmesi İçin Gerekli Koşullar

• Kesinleşmiş bir ceza mahkumiyetinin bulunması
• Yeni bir suçun işlenmesi
• Yeni suçun belirtilen tekerrür süreleri içinde işlenmesi
• İşlenen yeni suç sebebiyle hapis cezasına hükmedilmiş olması

A-) Kesinleşmiş Bir Ceza Mahkumiyetinin Bulunması

Mezkur uygulamanın söz konusu olabilmesi için öncelikle kişinin bir suç işlemesi gerekir. Ayrıca bu suç sebebiyle cezaya hükmedilmeli ve bu cezanın kesinleşmiş olması gerekmektedir. Cezanın adli para cezası ya da hapis cezası olmasının bir önemi yoktur. Bu uygulama için cezanın infaz edilmiş olması gerekmemekte kesinleşmiş olması yeterli görülmektedir. Kanun yolunun kapalı olduğu veya süresi içinde kanun yoluna başvurulmamış olan durumlarda ya da süresi içinde kanun yoluna başvurularak kanun yollarının tüketildiği durumlarda Yargıtay ‘ın verdiği onama kararıyla ceza kesinleşmiş olur. Kişinin adli sicil kaydında birden fazla kesinleşmiş mahkumiyet kararı varsa bunlardan en ağır olanı tekrrüre esas alınır.

Tekerrür Uygulaması İçin Cezanın İnfazı Şart Değildir

Tekerrür hükümlerinin uygulanması için ilk suça dair mahkumiyetin infaz edilmiş olması veya infaza verilmiş olması şart değildir, önemli olan ilk mahkumiyetin kesinleşmesidir. Kanunun tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için aradığı tek kriter ilk ceza mahkumiyetinin kesinleşmesidir. İlk ceza mahkumiyeti kesinleştikten sonra cezanın infaz aşamasına gelip gelmediğinin hiçbir önemi yoktur.

B-)Yeni Bir Suçun İşlenmesi

Mezkur hükümlerin uygulanabilmesi için kişinin işlemiş olduğu bir suçtan dolayı kesinleşmiş bir ceza mahkumiyetinden sonra belirtilen süreler içinde yeni bir suç daha işlemesi gerekir. İşlenen yeni suç ile önceki suçun aynı nitelikte olma şartı yoktur.

C-) Yeni Suçun Belirtilen Tekerrür Sürelerinde İşlenmesi

Bu hükümlerinin uygulanabilmesi için infazının başlamış olması şart olmayıp kesinleşmesi yeterlidir. Yeni suç ise bu kesinleşmeden itibaren belirli bir süre içinde işlenmiş olmalıdır.  TCK madde 58/2’debu süreler belirtilmiştir. Belirtilen bu süreler içinde ikinci bir suçun işlenmesi halinde tkerrüre ilişkin hükümler esas alınacaktır. Önceki suçtan dolayı verilen ceza mahkumiyetinin kesinleşmesinden sonra; İnfaza başlanmış ise tamamen infaz edildikten sonra kanunda 3 ve 5 yıllık tekerrür süreleri öngörülmüştür. Buna göre;

5 yıldan fazla süreli hapis cezası halinde tekerrür süresi önceki cezanın infaz edildiği tarihten itibaren 5 yıldır. 5 yıldan az süreli verilen hapis cezası ve adli para cezası halinde tekerrür süresi cezanın infaz edildiği tarihten itibaren 3 yıldır.

Kanunda belirtilen bu süreler geçtikten sonra yeni bir suç işlenmesi halinde tekerrür söz konusu olmaz.

İlk suçtan dolayı verilen hapis cezasının infaz edilmiş olması, tekerrüre esas sürenin başlangıcı açısından önemlidir. Ceza infaz edilmeden tekerrüre esas süre başlamaz. Bu nedenle, birinci suça dair cezası infaz edilmeyen hükümlü, ikinci bir suç işlediğinde tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için süre koşulu aranmaz.

Suçların Niteliğine Dair Tekerrür Şartları

Kasıtlı suçlara, kasıtlı suçlarla tekerrür hükümleri uygulanır. Taksirli suçlara da taksirli suçlarla tekerrür hükümleri uygulanır. Kasten işlenen suçlar ile taksirle işlenen suçlar arasında bu hükümler uygulanamaz.

İşlenen birinci suç ile ikinci suçun vasfı aynı olmasa bile suçta tekerrür hükümleri uygulanır.

Sırf askeri suçlar, Askeri Ceza Kanunu’nda tanımlanmıştır. Bu suçlar ile kasten veya taksirle işlenen suçlar arasında suçta uygulanmaz.

Suçta Tekerrür Hükümlerine İlişkin Haller

Tekrrür uygulanan sonuç cezanın hapis cezası olması gerekir. Adli para cezası hakkında tekerrür hükümleri uygulanamaz.

18 yaşından küçük çocukların işledikleri suçlar tekerrüre esas alınmaz.

Genel af, mahkumiyeti bütün hukuki sonuçlarıyla ortadan kaldırdığından, genel affa uğramış mahkumiyetler tekerrüre esas alınamaz. Özel af ise mahkumiyetin tüm sonuçlarını ortadan kaldırmaz, sadece hükümlünün fiilen cezaevinde kalmasını veya cezanın niteliğinin değişmesine yol açar. Bu nedenle, özel affa uğrayan mahkumiyet hakkında suçta tekerrür hükümleri uygulanabilir.

5237 sayılı yeni TCK, hapis cezasının ertelenmesi halinde deneme süresinin iyi halli geçirilmesi halinde cezanın infaz edilmiş sayılacağını belirtmektedir. Bu durumda, 5237 sayılı mevcut TCK döneminde verilen erteleme kararlarının gerek deneme süresinde gerekse deneme süresinden sonra TCK 58. maddede belirtilen süreler içinde ikinci suç işlenmesi halinde suçta tekerrür hükümleri uygulanır. 765 sayılı eski TCK döneminde mahkum olunan cezanın ertelenmesi halinde deneme süresi iyi halli geçirilince mahkumiyet vaki olmamış sayılacağından, deneme süresi bittikten sonra işlenen ikinci suç nedeniyle tekerrür hükümleri uygulanamaz.

Koşullu salıverilen hükümlü yeniden suç işlerse hakkında suçta tekrrür hükümleri uygulanır.

Suç konusu olan eylem daha sonra çıkan bir kanun ile suç olmaktan çıkarsa, bu eylem ile ilgili tekrrür hükümleri uygulanamaz.

Kabahatler, kendi aralarında ve suçlarla tekerrüre esas alınamaz.

Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçları hariç olmak üzere; yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esas olmaz (TCK md. 58/4).

Kasten işlenen suçlarla taksirle işlenen suçlar ve sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında suçta tekerrür hükümleri uygulanmaz (TCK md. 58/4).

Tekerrür ve Uzlaşma, Dava Zamanaşımı, Ön Ödeme: Uzlaşma, dava zamanaşımı ve ön ödeme hallerinde sanık bir cezaya mahkum olmamaktadır. Bu nedenle bu haller, sanık hakkında tekerrür hükümlerinin uygulanmasına esas alınamaz.

Tazyik hapsi, güvenlik tedbirleri, disiplin cezaları tekerrüre esas alınamaz.

Kesin nitelikteki adli para cezaları tekerrür uygulamasına esas alınamaz.

Hapisten çevrilen adli para cezası dışındaki “seçenek yaptırımlar” tekerrüre esas alınamaz.

Ceza Hukukunda Suçta Tekerrürün Sonuçları

Suçta tekerrür, sanığın işlediği ikinci suç nedeniyle daha ağır bir yaptırımla karşılaşmasına yol açar. Suçta tekerrür halinin sanık aleyhine ceza hukuku ve infaz hukuku alanındaki sonuçları:

Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi

Mezkur hükümlerin uygulandığı hükümlüye 5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun 108. Maddesinde düzenlenen “mükerrirlere özgü infaz rejimi” uygulanır. Mükerrirlere özgü infaz rejimi, hükümlünün cezaevinde daha fazla kalmasına yol açar.

Seçimlik Cezalardan Hapis Cezasına Karar Verilir

Bu hallerde işlenen ikinci suçun cezası seçimlik olarak hapis cezası veya adli para cezası olarak öngörülmüşse, hapis cezasına hükmedilir. Hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilemez (TCK md. 58/3).

Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanır

Bu halde cezanın infazından sonra gelmek üzere hükümlü “Denetimli Serbestlik” tedbiri uygulanmasına karar verilmelidir (TCK md. 58/6) Mahkeme sadece denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasına karar vermelidir. İnfazdan sonra ne kadar süreyle denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağına, infaz aşamasında koşullu salıverme kararı veren mahkeme tarafından kararlaştırılması gerekir.

Yerel mahkeme tarafından koşulları oluştuğu halde mezkur hükümlerin uygulanmasına karar verilmediği takdirde, aleyhe temyiz de yoksa, sanığın kazanılmış hakkı doğar.

Suçta Tekerrür Hükümleri Nasıl Uygulanır

Bu hükümlerin uygulandığı kişiye uygulanacak infaz rejimi “mükerrirlere özgü infaz rejimi”dir. Ancak, hakkında mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanan hükümlünün cezaevinde koşullu salıverilme süresi, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından daha fazla olamaz (5275 sayılı İnfaz Kanunu md. 108/2).

Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi

Suçta tekerrür halinde, işlediği ikinci suçtan dolayı hükümlü hakkında mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanır. Mükerrirlere özgü infaz rejimi 5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun 108. Maddesinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. 5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun 108. maddesine göre;

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının,

b) Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının,

c) (Ek:14/4/2020-7242/49 md.) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının,

d) Süreli hapis cezasının üçte ikisinin,

İnfaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir. (Ek cümle:14/4/2020-7242/49 md.) Ancak, koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır.

(2) Tekrrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz.

(3) İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü koşullu salıverilmez. (Ek cümle:14/4/2020-7242/49 md.) Hükümlü hakkında ikinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanacağı hükümde belirtilir.

(4) İnfaz hâkimi, mükerir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başlamak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler.

(5) Bu sebep dolayısıyla belirlenen denetim süresinde, koşullu salıverilmeye ilişkin hükümler uygulanır.

(6) İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında denetim süresinin uzatılmasına karar verebilir. Denetim süresi en fazla beş yıla kadar uzatılabilir.

(7) (Ek: 18/6/2014-6545/82 md.) Cezanın infazı tamamlandıktan sonra devam eden denetim süresi içinde, bu madde hükümlerine göre kendilerine yüklenen yükümlülüklere ve yasaklara aykırı hareket eden mükerrirler, infaz hâkimi kararı ile disiplin hapsine tabi tutulur. Disiplin hapsinin süresi on beş günden az ve üç aydan fazla olamaz.

(8) (Ek: 18/6/2014-6545/82 md.) Çocuğa karşı işlenen bir suçtan dolayı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde birinci fıkradaki koşullu salıverilme süreleri uygulanır.

(9) (Ek: 18/6/2014-6545/82 md.) Birinci fıkradaki koşullu salıverme süreleri, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 102 nci maddesinin ikinci fıkrasında tanımlanan cinsel saldırı suçundan, 103 üncü maddesinde tanımlanan çocukların cinsel istismarı suçundan, 104 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasında tanımlanan reşit olmayanla cinsel ilişki suçundan, 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan dolayı hapis cezasına mahkûm olanlar hakkında da uygulanır. (Ek cümle:14/4/2020-7242/49 md.)

Ancak, süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı, dörtte üç olarak uygulanır. 188 inci madde hariç olmak üzere bu suçlardan dolayı hapis cezasına mahkûm olanlar hakkında, cezanın infazı sırasında ve koşullu salıverildikleri takdirde denetim süresi içinde, aşağıdaki tedavi veya yükümlülüklerden bir veya birkaçına infaz hâkimi tarafından karar verilir:

a) Tıbbi tedaviye tabi tutulmak
b) Tedavi amaçlı programlara katılmak
c) Suçun mağdurunun oturduğu ve çalıştığı yerleşim bölgesinde ikamet etmekten yasaklanmak
d) Mağdurun bulunduğu yerlere yaklaşmaktan yasaklanmak
e) Çocuklarla bir arada olmayı gerektiren bir ortamda çalışmaktan yasaklanmak
f) Çocuklar hakkında bakım ve gözetim yükümlülüğünü gerektiren faaliyet icra etmekten yasaklanmak

(10) (Ek:18/6/2014-6545/82 md.) Dokuzuncu fıkra hükümleri çocuklar hakkında uygulanmaz.

(11) (Ek:18/6/2014-6545/82 md.) Bu maddenin dokuzuncu fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.

Yargıtay Kararı

Sanık hakkında suçta tekerrür hükümleri uygulanacaksa mutlaka bu hususa ilişkin savunmasının alınması gerekir. İddianamede tekerrür hükümlerinin uygulanmasına dair bir iddia yoksa, sanığa duruşmada okunan adli sicil kaydında tekerrüre esas mahkumiyetler varsa, sanık adli sicil kaydına karşı beyanda bulunmuşsa savunma hakkını kullanmış sayılmaktadır (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2013/103 karar, 2013/134 karar)

Müddetname Nedir?

Mahkeme tarafından karara bağlanan kesinleşmiş hapis cezaları ilgili bilgilerin bulunduğu belgeye denilmektedir. Müddetname hükümlünün ceza evinden ne zaman çıkacağını gösteren belgedir. Bu belgede hükümlünün adı soyadı, hangi suçtan ne kadar ceza aldığı, hükümlünün hangi suçlarının tekerrür kapsamına girdiğini göstermektedir. Müddetnameye karşı itiraz edilebilir. Eskişehir Ceza Avukatı olarak müvekkillerine hizmet veren Avukat Oğuz Özdemir den detaylı bilgi almak için iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla
Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda Ceza Hukuku kategorisinde yer alıp, Ceza Hukuku Avukatı tarafından hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için büromuzla veya avukat bir meslektaşımız ile bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.

Bu internet sitesindeki her türlü bilgi Eskişehir Barosuna kayıtlı Oğuz Özdemir Hukuk Bürosu tarafından yalnızca bilgilendirme amacıyla, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirtilen ilgili düzenlemeleri uyarınca hazırlanmıştır. Bu Makale Eskişehir Ceza Hukuku Avukatı Oğuz Özdemir tarafından onaylandı!