Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasıyla ilgili detaylı bilgiyi bu makalemizde bulabilir veya Eskişehir ceza avukatı Oğuz Özdemir ile iletişime geçebilirsiniz. HAGB iki yıl hapis veya daha az süreli hapis cezası ile adli para cezası yönünden uygulanabilmektedir. Buna göre HAGB kararı daha önce hakkında kasıtlı bir suçtan mahkumiyet kararı ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmeyen sanıkların işlemiş olduğu iki yıl hapis veya daha az süreli hapis cezaları ve adli para cezaları yönünden uygulanabilmektedir.

HAGB kararında amaç sanığın cezasını, cezaevinde infaz etmesi yerine sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmamasını ifade etmektedir. HAGB CMK 231 de düzenlenmiştir. CMK 231’e göre;

Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl71 veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında
bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;
a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,                                        c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, gerekir. (Ek cümle: 22/7/2010 – 6008/7 md.) Sanığın kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez.

Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkûm olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur.  Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.

Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak;
a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,
b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,
c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine,karar verilebilir.

Denetim süresi içinde dava zamanaşımı durur.
Altıncı fıkranın (c) bendinde belirtilen koşulu derhal yerine getiremediği takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir.

Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, Anayasa Mahkemesi’nin 20/7/2022 tarihli ve E.: 2021/121, K.: 2022/88 sayılı Kararı ile bu fıkra iptal edilmiştir. Bu Kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır.

Hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilen sanığın denetim süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlememesi ve hakkında verilen yükümlülüklere uygun davranması halinde ceza kararı ortadan kaldırılmakta ve davanın denetim süresi sonunda düşmesine karar verilmektedir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Uygulama Şartları Nelerdir?

Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmaması;

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için sanığın daha önceden kasıtlı bir suçtan mahkum olmaması gerekmektedir. Önceki mahkumiyet kararının hapis cezası veya adli para cezası olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Daha önce sanığın kasıtlı suçtan mahkum olması hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesine engel olması yönünden yeterlidir. Sanık hakkında taksirli suçtan daha önceden verilmiş olan mahkumiyet kararı hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi engel değildir.

Suç Nedeniyle Mağdurun Uğradığı Zararın Giderilmesi

Suç nedeniyle oluşan zarardan kastedilen suçun neden olduğu maddi zararlardır. Manevi zararlar bu kapsamda değerlendirilemez. Zararın gideriminde ise suç konusu olan şey aynen verilebiliyorsa aynen iade yoluyla, aynen iade edilemeyecek ise maddi tazmin suretiyle giderilmesi yoluyla mümkün olur. Zararın kısmen giderildiği hallerde ise mağdurun HAGB kararı verilmesine ayrıca ve açıkça rıza göstermesi gerekmektedir. Aksi takdirde sanık hakkında HAGB hükümleri uygulanamayacaktır.

Maddi zararın giderimi şartı suç konusunun maddi değerle ifade edilebilecek suçlar yönünden geçerlidir. (hırsızlık, dolandırıcılık, mala zarar verme vb.) ancak bazı suçlar niteliği gereği içeriğinde maddi zararı barındırmamaktadır. (hakaret, tehdit vb) konusu maddi zararı barındırmayan suçlar yönünden bu şart aranmayacaktır.

Mahkemece Sanığın Tekrar Suç İşlemeyeceği Kanaatine Varılması

Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması gerekmektedir. Söz konusu değerlendirme hükmü veren mahkemece yapılmaktadır.

Sanığın Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararını Kabul Etmesi Gerekmektedir.

Sanığın HAGB kararını kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemeyecektir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararında Denetim Süresi

HAGB kararı verildiği durumlarda sanık 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur. Bu süre 18 yaşından küçük çocuklar için 3 yıldır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilemeyecek Suçlar Nelerdir?

Sanıkların işlemiş olduğu iki yıl hapis veya daha az süreli hapis cezaları ve adli para cezaları yönünden HAGB kararı verilmesi mümkün iken aşağıda belirtilen suçlarda ceza miktarına bakılmaksızın HAGB kararı verilemeyecektir.

• Anayasa’nın 174. maddesinde koruma altına alınan inkılap kanunlarında yer alan suçlar.
• 6222 sayılı kanun kapsamındaki suçlar.
• Şike ve teşvik suçları.
• 477 sayılı kanun kapsamında disiplin suç ve cezaları.
• İmar Kirliliğine neden olma suçu.
• İcra İflas Kanunu’nda yer alan suçlar
• Disiplin hapsi ile tazyik hapsi gerektiren fiiller

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Sonuçları

Sanık denetim süresi içinde kasten bir suç işlemez ve belirlenen diğer yükümlülüklere de uygun hareket ederse açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilecektir. HAGB kararının açıklanması halinde sanık hakkında açıklanan ceza seçenek yaptırımlara çevrilemeyecek ve ertelenemeyecektir.

HAGB Kararına Karşı İtiraz Yasa Yolu

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı, kararın tefhim (yüze karşı) veya tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilmesi mümkündür. HAGB kararına yapılacak itiraz kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle yapılabilir. Bunun üzerine kararı veren mahkeme itirazı önce kendisi değerlendirir ve itiraz üzerine yapacağı inceleme ile kendi verdiği kararı düzeltebilir. Buna karşılık mahkeme, kararına yapılan itirazı yerinde görmezse itiraz dilekçesini itirazı incelemeye yetkili mahkemeye gönderir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına Karşı İtiraz Dilekçesi Örneği

ESKİŞEHİR NÖBETÇİ AĞIR CEZA MAHKEMESİ’NE
Gönderilmek Üzere
ESKİŞEHİR ….. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ’NE

Dosya No : 2022/….. Esas – 2022/…. Karar

İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN
SANIK : Ad, Soyad, TC No, Adres
MÜDAFİİ : Av. OĞUZ ÖZDEMİR, Hoşnudiye Mah. 732.Sk. No:38 Başak Künkçü Plaza K:4D:24 Tepebaşı/ Eskişehir
SUÇ : …….
KARAR TARİHİ :……
TEBLİĞ TARİHİ : ……
KONUSU : ……. Asliye Ceza Mahkemesi’nin ….2022 tarih ve 2022/… Esas – 2022/…Karar sayılı kararı ile müvekkil sanık…… hakkında…… suçundan verilmiş olan Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kararının kaldırılarak yapılacak duruşma sonrasında müvekkilin BERAATİNE karar verilmesi talebimiz hakkında

A Ç I K L A M A L A R

……. Asliye Ceza Mahkemesi’nin ….2022 tarih ve 2022/… Esas – 2022/…Karar sayılı kararı ile müvekkil sanık…… hakkında…… suçundan TCK’nın… maddesi uyarınca neticeten 1 yıl 8 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına ve HAGB ye karar verilmiş ise de iş bu karar usule, yasaya ve hukuka aykırıdır.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 22.01.2013 tarih ve E. 2012/10-534, K. 2013/15 sayılı kararında “İtiraz mercii, sadece CMK’nın 231. maddesindeki koşulların gerçekleşip gerçekleşmediği hususuyla sınırlı bir inceleme yapmayacaktır. İtiraz mercii, bu inceleme kapsamında sübuta ilişkin değerlendirme de yapabilecektir.

Örneğin sanığa yüklenen suçun oluşmaması sebebiyle hakkında beraat kararı verilmesi gerektiğinden bahisle itirazın kabulü yönünde karar, yani hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kaldırılması kararı, verilebilir. Keza, itiraz mercii, vasıf değişikliği nedeniyle de hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kaldırılmasına karar verebilecektir.

Örneğin kasten yaralama olarak nitelendirilen fiilden dolayı sanık hakkında kurulan mahkumiyet hükmüyle ilgili olarak hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi halinde; itiraz mercii, sanığa yüklenen fiilin kasten yaralama suçunu değil de kasten öldürme suçuna teşebbüs olarak nitelendirmek suretiyle de itirazın kabulü yönünde karar verebilir.

Yine, örneğin görevi kötüye kullanma suçundan dolayı sanık hakkında kurulan mahkumiyet hükmüyle ilgili olarak hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi halinde; itiraz mercii, sanığa yüklenen fiilin görevi kötüye kullanma suçunu değil de, zimmet veya icbar suretiyle irtikap suçunu oluşturduğu gerekçesiyle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kaldırılmasına karar verebilecektir.”

Yine Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 18.12.2019 tarih ve Esas: 2019/33957, Karar: 2019/15831 sayılı kararında “Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair kararına karşı yapılan itiraz üzerine, mercii tarafından sadece hükmün açıklanmasının geri bırakılması koşullarının var olup olmadığına ilişkin olarak ceza miktarı, adlî sicil kaydı ve somut zarar bulunmamasına ilişkin sınırlı bir inceleme yapılmış ise de,

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 22/01/2013 tarihli ve 2012/10-534 esas, 2013/15 sayılı kararı ile itiraz merciinin sadece şeklî olarak değil, hem maddî olay, hem de hukukî yönden inceleme yapabileceği yönündeki kararı nazara alındığında, itiraz mercii Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesince işin esası hakkında da inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde itirazın reddine karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla gereği görüşülüp düşünüldü;

Yukarıda sözü edilen kanuni düzenlemeler karşısında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden, Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesinin 25/01/2019 tarihli ve 2019/131 değişik iş sayılı kararının CMK’nin 309/4-a maddesi uyarınca kanun yararına BOZULMASINA, müteakip işlemlerin mahallinde yerine getirilmesine, 18/12/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.”  Bkz: Yargıtay

Denilerek itiraz merci tarafından sadece CMK’nın 231. maddesindeki koşulların gerçekleşip gerçekleşmediği hususuyla sınırlı bir inceleme yapılmayacağı ve suçun sübutuna ve vasfına yönelik inceleme yapabileceği düzenlenmiştir.

İş bu sebeple öncelikle suçun sübutuna yönelik itirazlarımızı sunuyoruz. HAGB kararının kaldırılarak sanığın beraatine karar verilmesini talep ederiz. Şöyle ki;

Ayrıca bu kısımda beraat , düşme vb savunmaya ilişkin gerekçeler yazılmalı yargılama sürecinde, hukuka uygun olmayan yargılama yapıldıysa belirtilmeli, dava konusu itiraz gerekçeleri ayrıntılı şekilde bahsedilmeli, yargılamaya konu suç ile ilgili emsal İstinaf ve Yargıtay kararı varsa bu kısma eklenmelidir. Her dosya kendi içerisinde farklılık arz edeceği için genel bir itiraz gerekçesi yazılmamıştır. Hak kaybına uğramamamız bakımından bir avukattan hukuki yardım alınmasını tavsiye ederiz.

NETİCE ve TALEP: Yukarıda açıklanan ve re’sen gözetilecek hususlara binaen;

Müvekkil hakkında verilmiş olan Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına itirazlarımızın KABULÜNE,

Müvekkil hakkında … Asliye Ceza Mahkemesi’nin ../../2022 tarih ve 2022/… Esas – 2022/.. Karar sayılı kararı ile müvekkil sanık …. hakkında verilmiş olan hükmün yeniden sanık hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kaldırılarak müvekkil hakkında BERAAT kararı verilmesini,

Saygılarımızla, vekaleten arz ve talep ederiz……2022
Sanık Müdafii
Av. Oğuz Özdemir

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Saygılarımızla
Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda Ceza Hukuku kategorisinde yer alıp, Ceza Hukuku Avukatı tarafından hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için büromuzla veya avukat bir meslektaşımız ile bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.

Bu internet sitesindeki her türlü bilgi Eskişehir Barosuna kayıtlı Oğuz Özdemir Hukuk Bürosu tarafından yalnızca bilgilendirme amacıyla, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirtilen ilgili düzenlemeleri uyarınca hazırlanmıştır. Bu Makale Eskişehir Ceza Hukuku Avukatı Oğuz Özdemir tarafından onaylandı!