Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma eylemi bir kimsenin bir yere gitmek veya bir yerde kalmak özgürlüğünden mahrum edilmesi ile oluşur. Diğer bir anlatımla fail tarafından mağdurun serbestçe hareket etme özgürlüğünün engellenmesidir.

Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçu ve cezası nedir?

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu, Türk Ceza Kanunu m. 109 hükmünde düzenlenmiştir. Anılan maddenin birinci fıkrasında; kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun temel şekli, ikinci fıkrasında; cebir, tehdit veya hile ile işlenmesi nitelikli hal olarak, üçüncü fıkrasında ise; suçun fıkrada altı bend halinde sayılan şekillerde gerçekleştirilmesi nitelikli haller olarak yaptırıma bağlanmış, dördüncü fıkrasında; suçun neticesi sebebiyle ağırlaşmış haline, beşinci fıkrasında cinsel amaçla işlenen özgürlüğü sınırlama suçuna yer verilmiş, altıncı fıkrasında da; suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun sonucu itibariyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi halinde, ayrıca bu suça ilişkin
hükümlerin de uygulanacağı belirtilmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında nitelikli hal olarak sayılan cebir, kişiye karşı fiziki güç kullanmak suretiyle, onun veya bir üçüncü kişinin iradesi ve davranışları üzerinde zorlayıcı bir etki meydana getirilmesidir.

Cebre maruz kalan kişi, bu fiziki gücün meydana getirdiği acının etkisiyle belli bir davranışta bulunmaya zorlanmaktadır.

Tehdit, Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğü’ne göre, “gözdağı verme” anlamına gelmekte olup bir kimsenin bir zarara veya kötülüğe uğratılacağının bildirilmesidir. Bu bildirimin sözlü olması olanaklı olduğu gibi başka yollarla ve bu bağlamda davranışlar yoluyla da yapılması mümkündür. Tehdidin, mağdurun iç huzurunu bozmaya, onda korku ve endişe yaratmaya objektif olarak elverişli olması yeterlidir.

Hile ise, söz, hareket veya diğer davranışlarla bir kişinin bilerek aldatılması ve yanıltılmasıdır. Hile ile kendisinde yanlış düşünce uyandırılan kişi belli bir davranışa sürüklenmekte ve buna zorlanmaktadır.
Hilenin alıkoyma veya kaçırmaya yönelik olması gerekir. Ayrıca hile aldatıcı nitelikte de olmalıdır. Vaad ile hile bir birine karıştırlmamalıdır

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Cezası

• TCK nın 109/1 maddesinde suçun temel şekli düzenlenmiş olup bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
• TCK nın 1092 maddesinde kişi, fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
• TCK nın 109/3 maddesi gereğince Bu suçun;
• Silahla,
• Birden fazla kişi tarafından birlikte,
• Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
• Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
• Üstsoy, altsoy veya eşe karşı,
• Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
• İşlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılacaktır.

TCK nın 109/5 maddesinde suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar yarı oranında artırılacaktır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık başlıklı TCK nın 110. Maddesinde Yukarıdaki maddede tanımlanan suçu işleyen kişi, bu suç nedeniyle soruşturmaya başlanmadan önce mağdurun şahsına zararı dokunmaksızın, onu kendiliğinden güvenli bir yerde serbest bırakacak olursa cezanın üçte ikisine kadarı indirilir. Denilerek kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda etkin pişmanlık müessesi düzenlenmiştir. Söz konusu maddenin tatbik edilmesi için failin mağdura hiçbir zararı dokunmaksızın güvenli bir yere bırakması gerekir. Fail, şikayet veya ihbar yoluyla soruşturma başladıktan sonra mağduru güvenli bir yere bırakması halinde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanamaz. Eskişehir ilinde faaliyet gösteren Avukat Oğuz Özdemir olarak müvekkillerimize ceza davasında hizmet vermekteyiz.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Şikayet Süresi ve Uzlaşma

Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçu şikayete bağlı suçlardan olmayıp resen kovuşturmaya tabi olduğundan herhangi bir şikayet süresi yoktur. Sonradan şikayetten vazgeçme halinde kamu davasının düşmesine karar verilemez.

Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan arasında sayılmadığı için uzlaşma kapsamında değildir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçuna İlişkin Yargı Karaları

Tanıklar H. ve Y. ile yemek yediği sırada sanık M. ve kimliği tespit edilemeyen iş yeri çalışanları ile birlikte masaya gelen sanık E.’nin restoranı terk etmesi konusundaki ihtarı üzerine buradan ayrılmak zorunda kalan şikâyetçinin tanıklar ile birlikte çıkışa doğru ilerlerken 155 polis imdat hattını aradığı, bu durumu fark eden sanık E.’nin, konuşmasına fırsat vermeden telefonu şikâyetçinin elinden aldığı, sonrasında sanıkların şikâyetçiyi tanıkların yanından ayırıp boş bir odaya götürdükleri, burada sanık E.’nin şikâyetçiyi yumruk atarak basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek şekilde yaraladığı, bu esnada sanık M.’nin, şikâyetçiye yardım etmek için odaya girmeye çalışan tanık H.’ye engel olduğu, şikâyetçinin yaklaşık 45 dakika bu odada tutulduktan sonra serbest bırakıldığı anlaşılmakla TCK’nın 37. maddesi kapsamında iştirak hâlinde olan sanıkların cebir kullanarak ve birden fazla kişi tarafından birlikte kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçunu oluşturacaktır (CGK, 22.01.2019 tarihli ve 1163-34 sayılı)

Sanığın 15 yaşından küçük mağdureyi rızasıyla kendi ikametinde dört gün süre ile alıkoyduğu
olayda; kanuna, adaba ve genel ahlaka aykırı olan mağdurenin rızası, haksızlık bilinciyle hareket eden sanığın ceza sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır. Dolayısıyla yaşı küçük mağdurenin hukuken geçerli sayılan rızası bulunmadan gerçekleşen bu eylem kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu oluşturacaktır. (CGK, 21.03.2017 tarihli ve 468-181 sayılı)
Sanığın olay günü dersaneye giden mağdurenin karşısına çıkarak, kendisini ablasının gönderdiğini, “F.’nın bir sorunu olursa ilgilen” dediğini, iddia ettiği mağdurenin gitmek istememesi üzerine bu kez çok önemli bir şeyler konuşacağını söyleyerek boş arazide bulunan yıkılmış, boş inşaatın arkasına götürmesi şeklindeki eyleminin çocuğa karşı hile kullanarak cinsel amaçla kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu oluşturur (Yargıtay 14. Ceza Dairesi – Karar: 2014/5327)

Saygılarımızla

Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için büromuzla veya avukat bir meslektaşımız ile bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.

Bu site sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, sitede yer alan bilgilendirmeler Türkiye Barolar Birliğinin ilgili düzenlemeleri uyarınca hazırlanmıştır.

Saygılarımızla
Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda Ceza Hukuku kategorisinde yer alıp, Ceza Hukuku Avukatı tarafından hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için büromuzla veya avukat bir meslektaşımız ile bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.

Bu internet sitesindeki her türlü bilgi Eskişehir Barosuna kayıtlı Oğuz Özdemir Hukuk Bürosu tarafından yalnızca bilgilendirme amacıyla, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirtilen ilgili düzenlemeleri uyarınca hazırlanmıştır. Bu Makale Eskişehir Ceza Hukuku Avukatı Oğuz Özdemir tarafından onaylandı!