Eskişehir Hukuk Bülteni Avukatı tarafından | 26 Aralık 2020 tarihinde yazıldı.
İkinci el alınan aracın ayıplı çıkması halinde yapılması gerekenler
Günümüzde en sık karşılaşılan durumlardan biriside alınan ikinci el arabalarda ortaya çıkan gizli ayıptır. Aldığınız ikinci el arabada gizli ayıp çıkması halinde aracın iadesi ile ödediğiniz parayı isteyebilir veya araç bedelinde indirim yapılmasını talep ederek aradaki farkı satıcıdan alabilirsiniz. Alınan ikinci el arabada nelerin gizli ayıp olduğu hususu her somut olaya göre değişmektedir. Aldığınız sıfır veya ikinci el arabanın pert çıkması, boyalı çıkması gibi durumlar gizli ayıp olarak nitelendirilmektedir. Yargıtay’ın ikinci el araçlarda ortaya çıkan gizli ayıplar ile ilgili çok sayıda kararı bulunmaktadır. Bugün paylaşacağımız karar alınan ikinci el arabanın km si ile oynanmasının gizli ayıp olduğuna ilişkindir. Araçların km si ile oynanması gizli ayıp kapsamında olup bu konu ile ilgili yargıtay kararı aşağıdadır. Buna göre Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016/25258 E. 2019/10215 K. sayılı kararında;
* SATIN ALINAN İKİNCİ EL ARACIN AYIPLI ÇIKMASINDAN KAYNAKLANAN ALACAK İSTEMİ ( Davalı Taraf Satış Öncesinde Davacıyı Aracın Hasarlı Olduğu Konusunda Bilgilendirdiğini veya Davacının Bu Hususu Bildiğini İspatlayamamış Olup Aracın Hukuki Ayıplı Olduğu – Satıcının Ayıpların Varlığını Bilmese Bile Onlardan Sorumlu Olduğu/Davalı Satıcının Ayıba Karşı Tekeffül Borcu Bulunduğundan Davacının Sözleşmeden Dönmesi Haklı Nedene Dayanmakta Olup Davacının Uğradığı Zararları Akidi Olan Davalıdan İsteyebileceği )
* ARACIN KİLOMETRESİNİN DEĞİŞTİRİLMİŞ OLMASI ( Davacının Aracı Satın Aldığı Tarihte 68.000 Km’de Olduğu Ancak Yapılan Araştırmada Satın Alma Tarihinden Önceki Tarihlerde Daha Yüksek Km de Olduğu ve Hasar Kayıtlarının Mevcut Olduğunun Anlaşıldığı – Aracın Bu Haliyle Gizli Ayıplı Olduğu/Araç Davalının Elindeyken Kilometresiyle ile Oynanmamış ve Hasar Görmemiş Olmasının Ayıpta Tekeffülü Ortadan Kaldırmadığı )
* TERDİTLİ DAVA ( Alıcıya Tanınan Haklar Yenilik Doğurucu Yani Tüketilen Haklardan Olup Alıcının Bunlardan Ancak Birini Kullanabilecek Yani Terditli Olarak Talepte Bulunamayacağı – Mahkemece Davacıya Hangi Seçimlik Hakkını Kullandığı Sorulup Talebi Açıklattırıldıktan Sonra Ayıba Karşı Tekeffül Hükümleri Gereğince Davacının Uğradığı Zararları Akidi Olan Davalıdan İsteyebileceği Gözününe Alınarak Karar Verilmesi Gerektiği/Açıklanan Nedenlerle Kararın Bozulması Gerektiği )
6098/m. 219, 227
ÖZET : Dava, satın alınan ikinci el aracın ayılı çıkmasından kaynaklanan alacak istemine ilişkindir. Davalı taraf, satış öncesinde davacıyı aracın hasarlı olduğu konusunda bilgilendirdiğini veya davacının bu hususu bildiğini ispatlayamamıştır ve araç hukuki ayıplıdır. Satıcı ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur. Davalı satıcının ayıba karşı tekeffül borcu bulunduğundan davacının sözleşmeden dönmesi haklı nedene dayanmakta olup ayıba karşı tekeffül hükümleri gereğince davacı uğradığı zararları akidi olan davalıdan isteyebilir.
Davacının aracı satın aldığı tarihte 68.000 km’de olduğu ancak yapılan araştırmada satın alma tarihinden önceki tarihlerde daha yüksek km de olduğu ve hasar kayıtlarının mevcut olduğu dosya kapsamından anlaşılmış olup, aracın bu haliyle gizli ayıplı olduğu uyuşmazlık konusu değildir. Araç davalının elindeyken kilometresiyle ile oynanmamış ve hasar görmemiş olması ayıpta tekeffülü ortadan kaldırmaz.
Davacının talebi terditli dava mahiyetindedir. Alıcıya tanınan haklar yenilik doğurucu yani tüketilen haklardan olup alıcı bunlardan ancak birini kullanabilecek, başka bir anlatımla terditli olarak talepte bulunamayacaktır. Mahkemece, davacıya hangi seçimlik hakkını kullandığı sorulup talebi açıklattırıldıktan sonra ayıba karşı tekeffül hükümleri gereğince davacının uğradığı zararları akidi olan davalıdan isteyebileceği gözününe alınıp buna göre bir karar verilmesi gerekir. Açıklanan tüm bu nedenlerle kararın bozulması gerekmektedir.
DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı, “……. com” internet sayfasında davalının araç satım ilanını görünce davalı ile irtibata geçip, … plaka 2004 model … tipi 1.6 FSİ 115 HP benzinli … marka aracı satın almak istediğini söylediğinde, aracın 68.000 km’de olduğu, çok az kullanıldığı, hasarsız olduğu taahhüt edildiğinden 24.000,00 TL bedel üzerinden anlaştıklarını, … Noterliğinin 22.07.2013 tarih ve 5236 yevmiye numaralı kati araç satım sözleşmesi ile aracı satın aldığını ve satış bedeli olan 24.000,00 TL yi davalıya nakit olarak ödediğini, ancak aracın detaylı incelemesinde kilometresiyle oynandığını ve ayrıca kaza sorgulama sonucunda aracın 19.12.2011, 20.01.2011, 02.12.2010 tarihlerinde 3 ayrı ağır hasar gören kazaya karıştığının ortaya çıktığını, bu durumlar ortaya çıktıktan sonra davalıya Tire Noterliğinden 06.08.2013 tarihli ihtarname çektiğini, davalının da … Noterliğinin 16.08.2013 tarih ve 5771 yevmiye numaralı cevabı ihtarnamesi ile taleplerine olumsuz yanıt verdiğini, bu nedenlerle taraflar arasındaki araç satım sözleşmesinin feshine, … Noterliğinin 22.07.2013 tarih ve 5236 yevmiye numaralı … plaka sayılı aracın satışının iptaline, satım bedeli olarak davalıya ödenen 24.000,00 TL ve 900,00 TL zaruri giderinin ihtarnamenin davalıya tebliğ edildiği tarihten itibaren işleyecek yasal faizleri ile birlikte davalıdan tahsiline, bu mümkün olmadığı takdirde bilirkişi incelemesi sonucunda fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 5.000,00 TL semenin satım bedelinden indirilerek davalıdan tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı, sattığı aracın plaka kaydı ile araçla ilgili tüm bilgilerin alınabileceğini belirterek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, Türk Borçlar Kanunu’nun 219 ve devamı maddelerinde düzenlenen, ayıba karşı tekeffül hükümlerinden kaynaklanmaktadır. Davacı taraf aracın kilometresinin değiştirildiğini ve hasarlı olduğunu belirterek öncelikle satış sözleşmesinin iptali ile ödemiş olduğu meblağın ihtarnamenin davalıya tebliğ edildiği tarihten itibaren uygulanacak yasal faizi ile birlikte tarafına ödenmesine, bu mümkün olmadığı taktirde bilirkişi incelemesi sonucunda fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 5.000,00 TL semenin satım bedelinden indirilerek davalıdan tahsilini talep etmiş, Mahkemece, kaza tarihlerinin davalının dava konusu aracın adına tescil edildiği tarih olan 16.07.2013 tarihinden önceye ilişkin olduğu, bu nedenle dava konusu aracın km’sinin oynanmasından, kazalı ve hasarlı olmasından davalının sorumlu tutulamayacağı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiş olduğu görülmüştür.
Somut olayda mahkemece alınan 22.10.2015 tarihli bilirkişi raporuna göre; davacının 22.07.2013 tarihinde davalıdan satın aldığı aracın 02.12.2010, 20.01.2011 ve 19.12.2011 tarihli hasar kayıtlarının olduğu, dava konusu araca ilişkin muayene verilerine göre ise 31.10.2014’de 86.499 km, 16.10.2012’de 57.803 km, 26.06.2010’da ise 435.050 km’de olduğu görülmüştür. Davacının olayda kusurundan söz edilemez.Davacının, satın aldığı araçla ilgili olarak Trafik Şube Müdürlüğü’nce tutulan kayıtları, aracın sigorta kayıtlarını, TRAMER kayıtlarını inceleme, TRAMER’e SMS atarak bilgi edinme yükümlülüğü de yoktur. Davalı taraf, satış öncesinde davacıyı aracın hasarlı olduğu konusunda bilgilendirdiğini veya davacının bu hususu bildiğini ispatlayamamıştır. Satışa konu araç hukuki ayıplıdır. Satıcı ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur. Davalı satıcının ayıba karşı tekeffül borcu bulunmaktadır. Bu nedenle davacının sözleşmeden dönmesi haklı nedene dayanmakta olup ayıba karşı tekeffül hükümleri gereğince davacı uğradığı zararları akidi olan davalıdan isteyebilir.
Davacının dava konusu aracı satın aldığı tarihte 68.000 km’de olduğu ancak yapılan araştırmada satın alma tarihinden önceki tarihlerde daha yüksek km de olduğu ve hasar kayıtlarının mevcut olduğu dosya kapsamından anlaşılmış olup, aracın bu haliyle gizli ayıplı olduğu uyuşmazlık konusu değildir. Araç davalının elindeyken kilometresiyle ile oynanmamış ve hasar görmemiş olması ayıpta tekeffülü ortadan kaldırmaz.
Ayrıca davacının talebi terditli dava mahiyetindedir. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 227. maddesinde alıcıya tanınan haklar yenilik doğurucu yani tüketilen haklardan olup alıcı bunlardan ancak birini kullanabilecek, başka bir anlatımla terditli olarak talepte bulunamayacaktır. Mahkemece, Türk Borçlar Kanunu’nun 227. maddesi ve HMK’nın 31. maddesi gereğince davacıya hangi seçimlik hakkını kullandığı sorulup talebi açıklattırıldıktan sonra ayıba karşı tekeffül hükümleri gereğince davacının uğradığı zararları akidi olan davalıdan isteyebileceği gözününe alınıp buna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davacı yararına BOZULMASINA, … şeklindedir. Bu kararda görüleceği üzere aldığınız ikinci el arabanın kilometresi ile (kmsi) oynanması halinde aracı alanın kullanabileceği seçimlik haklar mevcuttur. Bu haklar aracı iade edip ödediğiniz miktarı almak veya satış fiyatı üzerinden bilirkişi raporu ile tespit edilecek miktarda indirim talep etmek ve bunu satıcıdan almaktadır.
Eskişehir Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu
Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için Eskişehir ilinde bulunan büromuzla bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.
Saygılarımızla
Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu
Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda Hukuk Bülteni kategorisinde yer alıp, Hukuk Bülteni Avukatı tarafından hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için büromuzla veya avukat bir meslektaşımız ile bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.
Bu internet sitesindeki her türlü bilgi Eskişehir Barosuna kayıtlı Oğuz Özdemir Hukuk Bürosu tarafından yalnızca bilgilendirme amacıyla, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirtilen ilgili düzenlemeleri uyarınca hazırlanmıştır. Bu Makale Eskişehir Hukuk Bülteni Avukatı Oğuz Özdemir tarafından onaylandı!