Konkordato

Konkordato

Konkordato, borçlunun veya onun iflasını isteyebilecek alacaklılarının talebinin, kanunda öngörülen alacak ve alacaklı çoğunluğu tarafından kabul edilmesi ve mahkemenin de tasdik etmesi ile oluşan ve borçlunun borcunda belirli bir indirim yapan veya vadeye bağlayan ya da borçlunun malvarlığının kısmen veya tamamen alacaklılarına devredilmesini sağlayan ve tek başına vade konkordatosu dışında, tüm bu ihtimallerde borçlunun kalan borcundan kurtulmasını sağlayan bir hukuki imkandır.

Konkordatonun Çeşitleri

Özel (Mahkeme Dışı)

Özel yada mahkeme dışı konkordato, cebri icra tehdidi altında bulunan borçlunun, adli bir makamın onayı olmaksızın, alacaklıları ile ayrı ayrı şartlar altında yapabildiği bir özel sözleşme şeklinde gerçekleşir. Özel konkordato tamamıyla bir özel hukuk kurumudur. Bu konkordatoda borçlu, alacaklılarıyla Borçlar Kanunu hükümlerine göre borçlarının tasfiyesi hakkında, irade özerkliği ilkesi uyarınca bir sözleşme yapar; bu nedenle tamamen borçlar hukuku kurallarına tabidir.

Bir özel hukuk sözleşmesi olması nedeniyle, mahkeme dışı konkordatonun içeriğinin belirlenmesinde de, akit serbestisi geçerlilik kazanacak ve dolayısıyla Borçlar Kanununun akit serbestisinin sınırlarını belirleyen normları bu alanda da uygulama alanı bulacaktır. Özel konkordatoya ilişkin sözleşme yalnızca sözleşmeye taraf olan alacaklılar için bağlayıcı olup, onu kabul etmeyen alacaklılar için bağlayıcı değildir; bu tür konkordatoda resmi organların hiçbir katılımı yoktur.

Adli (Mahkeme İçi) 

Adli konkordato, bir borçlunun ödeme teklifinin konkordatoya tabi alacaklıların kanunda öngörülen belirli bir çoğunluğu tarafından kabulü ve yetkili makamın onayı ile gerçekleşen ve borçlunun, borçlarının bir kesiminden kurtulmasını veya ödeme şeklinin borçlunun yararına olarak değişmesini sağlayan, alacaklıların eşit olarak tatminine yönelik kolektif bir cebri icra kurumudur. Konu ile ilgili sorularınızı Eskişehir şirket avukatlarına sorabilirsiniz.

1. Yapıldığı Zamana Göre

Bu konkordato türünde borçlu iflas etmiş olup, iflastan kurtulmak için bu yolu teklif etmektedir. Kabul ve tasdik edilirse, borçlu hakkındaki iflas bütün hüküm ve sonuçlarıyla kaldırılır. Bu konkordato türünde borçlu iflas etmemiştir. Borçlu iflasa tabi ise, iflas dışı konkordato yaparak iflasını önlemek istemektedir.

2. İçeriğine Göre

Mühlet (vade) konkordatosu, borçluya, borçlarını tam olarak ödemesi için, uzun veya kısa bir ödeme süresi verilmesini ya da mevcut borçlarının yine tam olarak ödenmesi kaydıyla takside bağlanmasını öngören konkordato türüdür. O halde, bu konkordato türünde borç ertelenmekte ama sona ermemektedir.

Yüzde (tenzilat)

Yüzde (tenzilat) konkordatosu borçlunun, alacaklılarına belli bir yüzde oranında ödemede bulunmayı garanti ettiği, buna karşılık alacaklıların da, bu yüzdenin kapsamı dışında kalan alacak kesimlerinden feragat ettiği konkordato türüdür.

Kombine (bileşik)

Kombine (bileşik) konkordato, bünyesinde hem tenzilat hem de vade konkordatosu gibi değişik kombinasyonları bulunduran bir konkordato çeşididir.

Terditli (kademeli)

Terditli (kademeli) konkordato, borçlunun asıl konkordato teklifinin reddine bağlı olarak yardımcı konkordato teklifini içeren bir konkordato çeşididir. Konu ile ilgili Eskişehir konkordato avukatından bilgi alabilirsiniz.

3. Düzenleniş Biçimine Göre

İflasa tabi olsun olmasın, herhangi bir borçlunun yapmış olduğu konkordatodur. Burada borçlu veya alacaklılardan birisi, iflasa tabi olan borçlu henüz iflas etmeden önce, konkordato teklif ederse, iflas etmekten kurtulur. Bu konkordato türünde, adi konkordatonun aksine, borçlunun işletmesinin kurtarılması değil, tasfiyesi söz konusudur.

MALVARLIĞININ TERKİ SURETİYLE KONKORDATO

Malvarlığının terki suretiyle konkordato;
İİK m. 309: Malvarlığının terki suretiyle konkordato ile alacaklılara, borçlunun malvarlığı üzerinde tasarruf etmek veya bu malların tamamını veya bir kısmını üçüncü kişiye devretmek yetkisi verilir.

Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda borçlu, malvarlığının tamamını veya bir kısmını alacaklılarına ya da üçüncü bir kişiye devretmektedir. Borçlu bu sayede borçlarından kurtulmaktadır. Malvarlığının terki suretiyle konkordatonun bir diğer şekli de; borçlunun malvarlığının tamamını veya bir kısmını, alacaklılara genellikle belli bir vadeye yayılan taksitler halinde ödeme yapılması mukabilinde bir üçüncü kişiye devretmesidir.

Malvarlığının terki suretiyle konkordato, ödeme güçlüğü içinde olan bir borçlunun, kanunda belirtilen nitelikteki alacaklı çoğunluğu ile yaptığı ve yetkili makam tarafından tasdik edilmesiyle borçlunun malvarlığının kısmen veya tamamen alacaklılara geçtiği ve alacaklıların da bu malları tasfiye edip, alamadıkları alacakları için borçluyu kalan borcundan kurtarma yükümlülüğüne sokan bir konkordato türüdür.

Malvarlığının terki suretiyle konkrdato, mahkeme dışı konkordato şeklinde de gerçekleşebilir. Zira borçlu alacaklıları ile, mahkeme dışında tamamen borçlar hukuku kuralları çerçevesinde, malvarlığını alacaklılarına terk etmek suretiyle bir konkordato sözleşmesi yapabilir.

Malvarlığının terki suretiyle konkordatonun, alacaklıların kabulü halinde, borçlunun, alacaklılarına terk ettiği malların tasfiyesi sonunda tasfiye sonucunun belli bir miktarının veya oranının kendisine bırakılması şeklinde yapılabilmesi mümkün olmalıdır.

Malvarlığının terki suretiyle konkordatonun borçlu bakımından en önemli avantajı, iflas takiplerindeki gibi iflasın hukuki sonuçlarının doğması ve borçlu hakkında borç ödemeden aciz belgesi düzenlenmesinin söz konusu olmamasıdır. Daha da önemlisi bu konkordato türünde de borçlu haciz ve iflas takiplerinden kurtulmaktadır.

Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda borçlu veya üçüncü bir kişi belli bir yüzde olarak ödeme taahhüdünde bulunabilir. Böyle bir durumda, malvarlığının tasfiyesi sonucunda elde edilen meblağ borçlunun taahhüt ettiği miktarı karşılamazsa, borçlunun eksik kalan kısmı tamamlama yükümlülüğü söz konusu olur. Böyle bir garanti üçüncü kişiler tarafından da verilebilir.

Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda borçlu ile alacaklı bir bakıma borçlunun mallarının nasıl tasfiye edileceği konusunda uzlaşmaya vardıklarından bu konkordato çeşidi “tasfiye uzlaşması” olarak da isimlendirilmektedir.

MALVARLIĞININ TERKİ SURETİYLE USUL

Konkordato Talebi

Malvarlığının terki suretiyle konkordato prosedürü, adi konkordatoda olduğu şekilde, borçlunun bir konkordato talebinde bulunması ile başlamaktadır. Malvarlığının terki suretiyle konkordato hükümlerinden yararlanmak isteyen herhangi bir borçlu, tetkik merciine gerekçeli bir dilekçe ve bir konkordato projesi verir. Bu projeye ayrıntılı bir bilanço, gelir tablosu ve defter tutmaya mecbur şahıslardan ise defterlerinin durumunu bildiren bir cetvel ekler. Bu cetvelde, özellikle Türk Ticaret Kanununun 66 ncı maddesi hükmünce tutulması mecburi olan defterlerin hepsinin tutulmuş olup olmadıkları gösterilir.

Borçlunun konkordato teklifinde, malvarlığının terki suretiyle konkordato teklif ettiğini açıkça bildirmesi gerekir. Borçlu konkordato teklifinde kural olarak, haczi caiz olmayan malları da dahil olmak üzere bütün malvarlığını terk etmeyi teklif etmelidir. Ancak, borçlunun, konkordato teklifinde, bir kısım haczi caiz olmayan mallarını teklif dışı tutabilmesi de mümkündür; bu takdirde, borçlunun haczi caiz olmayan mallarından hangisini konkordato teklifine dahil etmediğini açıkça belirtmesi gerekir.

Malvarlığının terki suretiyle konkordato talebinin dilekçe ile yapılması gerekir (İİK m. 285).

Malvarlığının terki suretiyle ;

Alacaklıların malların tasfiyesi ya da üçüncü kişiye devri suretiyle karşılanamayan alacaklarından feragat edip etmedikleri, feragat etmiyorlarsa borçlunun sorumluluğunun ne olduğu,

Konkordato tasfiye memurları ile alacaklılar kurulu üyelerinin belirlenmesi ve bunların yetkileri

Kanun tarafından belirlenmemişse, malların tasfiye usulü ve eğer mallar üçüncü kişiye devredilecekse, bu devrin şekli ve teminatlandırılması, alacaklılara yönelik ilânların Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi yanında yapılacağı diğer yayın organları konkordato kapsamı dışında kalan mallar varsa bunlar açıkça belirtilir.

Kanunda zorunlu içerik belirtildiğinden, malvarlığının terki suretiyle konkordato belirtilen hususlar dışında da birtakım hususlar içerebilir. Ancak zorunlu hususları içermeyen bir konkordato tasdik edilmez.

Konkordato Mühleti

Konkordato mühleti verilmesi ve komiser tayin edilmesi ve mühlet içinde borçlunun malları üzerindeki tasarruf yetkisi adi konkordatoda olduğu gibidir. Yalnız, burada borçlunun mühlet içinde yaptığı işlemlere komiserin izin verip vermemesinin özel bir önemi vardır: Borçlunun konkordato mühleti içinde ve hatta konkordato kararının kesinleşmesine kadar komiserin muvafakati olmadan yaptığı borçlar, mühletten önceki borçlar gibi tasfiye sonucunda garameye iştirak ettirilir. Buna karşılık, borçlunun konkordato mühleti içinde ve hatta konkordatonun tasdiki kararının kesinleşmesine kadarki süre içinde komiserin izni ile yaptığı borçlar, garameye iştirak ettirilmez; bu borçlar diğer borçlardan önce ödenir. Bu borçlar bir çeşit masa borcudur. Borçlu sonradan iflas ederse, bu borçlar gene diğerlerinden önce ödenir.

Konkordato Komiseri

Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda komiserinin tayini ve görevleri adi konkordatodaki gibidir. Buna göre, kanunda sayılan (m. 290) yasak işlemler dışında, borçlunun tasarruf yetkisine getirilecek sınırlamanın kapsamının belirlenmesinde, konkordato komiseri aktif bir biçimde rol oynayacaktır.

Adi konkordatodan farklı olarak burada komiserin, borçlunun yapmak istediği yeni borçlara izin verip vermemesi önemlidir. Şöyle ki; borçlunun konkordato mühleti içerisinde ve hatta konkordato kararının kesinleşmesine kadar geçen dönem içerisinde, komiserin iznini almadan yapmış olduğu hukuki işlemlerden kaynaklanan borçlar, mühletten önce doğmuş olan diğer borçları gibi, tasfiye sonunda garameye iştirak ettirilir; bunlar bir çeşit masa borcu olarak nitelendirilip tam ve öncelikli olarak alacaklılarına ödenmez; borçlunun iflası halinde de masa borcu gibi işleme tabi tutulmaz ve bu borçlar için konkordato mecburidir

Buna karşılık, borçlunun konkordato mühleti içerisinde konkordato komiserinin iznini ya da icazetini almak suretiyle gerçekleştirmiş olduğu hukuki işlemlerden kaynaklanan borçlar, garameye iştirak ettirilmeksizin tam olarak diğer borçlarından önce ödenir. Konkordato girişiminin başarısızlıkla sonuçlanıp, borçlunun iflas etmesi halinde de, bu borçlar masa borcu olarak nitelendirilip bu çerçevede işleme tabi tutulur

Ancak burada komiserin bu yetkisini kullanırken keyfi hareket yetkisi bulunmamaktadır. Komiser borçlunun yapmak istediği borca izin verip vermeme konusunda alacaklıların menfaatini dikkate alarak karar vermek durumundadır.

Komiser, talimatlarına aykırı davranılması veya izni alınmadan hukuki işlem yapılması durumunda konkordato tasdik makamına başvurup konkordato mühletinin kaldırılması isteyebilir (m. 290, III).

Alacaklılar Toplanması

Malvarlığının terki suretiyle olan alacaklılar toplanması tasfiyeyi gerçekleştirecek organ olan tasfiye memurlarını ve bu organı gözetleme ve denetleme konumundaki organ olan alacaklılar kurulunu seçmektedir . Bunun dışında, kanunda belirtilmeyen hususlarda, tasfiyenin nasıl yapılacağı hakkında da karar vermektedir.

Alacaklılar toplanmasına imtiyazlı ve rehinli alacaklılar dahil tüm alacaklılar katılır. Ancak, süresi içerisinde alacaklarını bildirmemiş olanlar, burada oy hakkına sahip değildirler.

Konkordatonun Kabulü İçin Gerekli Çoğunluk

Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda konkordatonun kabulü için gerekli çoğunluk, kural olarak adi konkordatodaki gibidir. Buna göre konkordato, kaydedilmiş olan alacaklıların üçte ikisini aşan bir çoğunluk tarafından imza edilmiş ise kabul edilmiş sayılır .

Ancak burada, imtiyazlı alacaklıların alacakları için teminat gösterilmesi zorunluluğu olmadığından, üçte iki çoğunluğun teşkilinde imtiyazlı alacaklıların da hesaba katılması gerekir.

Konkordatonun Tasdiki İçin Gerçekleşmesi Gereken Şartlar

Malvarlığının terki suretiyle konkordatonun mahkemece tasdik edilebilmesi için, paraya çevirme halinde elde edilen hasılat veya üçüncü kişi tarafından teklif edilen meblağın, iflas yoluyla tasfiye halinde elde edilebilecek bedelden fazla olacağının öngörülmesi gerekir . Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda teklif edilen bir para olmadığından, bunun borçlunun kaynakları ile orantılı olması gereği de söz konusu değildir.

Ayrıca konkordato hükmünün yerine getirilmesi ve imtiyazlı alacakların ödenmesi için teminat gösterilmesi şartı da malvarlığının terki suretiyle konkordatoda söz konusu değildir. Çünkü bu konkordato türünde borçlu bütün malvarlığını alacaklılarına terk etmeyi teklif etmektedir.

Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama masrafları ve ilam harçlarının tasdik kararından önce mahkeme veznesine depo edilmiş olması gerekir .

Konkordatonun Tasdikinin Hükümleri

Konkordatonun hükümlerinin meydana gelebilmesi için konkordatonun tasdikine ilişkin kararın kesinleşmesi gerekir .

Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda tasdik eden ticaret mahkemesi kararının kesinleşmesi ile, borçlunun malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisi sona erer. Bundan sonra, borçlunun malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisi alacaklılara geçer ve alacaklılar da bu yetkiyi konkordato tasfiye memurları aracılığıyla kullanır.

Kanun, borçlunun tasarruf yetkisinin sona ermesi ve bu yetkinin tasfiye organlarına geçişi bakımından açıkça tasdik kararının kesinleşmesini öngördüğünden, tasdik kararının kesinleşmesinde kadar olan dönemde, borçlunun tasarruf yetkisinin, konkordato mühletinde tasarruf yetkisini düzenleyen m. 290 hükmündeki şartlara tabi olması gerektiği ifade edilmektedir

Konkordatonun tasdiki ile alacaklılara, borçlunun malvarlığının mülkiyeti geçmemektedir; konkordatonun tasdiki, sadece, borçlunun malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisinin alacaklılara geçmesine veya her malın niteliğine uygun işlem yapılmasından sonra, borçlunun mallarının tamamının veya bir kısmının mülkiyetinin üçüncü kişiye intikal etmesine izin vermektedir.

Malvarlığının terki suretiyle konkordato sürecine giren bir borçlunun, mevcut malvarlığı ve bunun akıbeti yönünden durumu müflisin durumuna çok benzediğinden, onunla işlem yapacak üçüncü kişileri korumak için, ticaret siciline kayıtlı borçlu bakımından, borçlunun ticaret unvanına “konkordato tasfiyesi halinde” ibaresinin konulması şart kılınmıştır. Konkordato masası, konkordato kapsamına girmeyen borçlardan dolayı bu unvan altında takip edilir.

Konkordatonun tasdikinin kanunda ifade edilmiş olan bir diğer sonucu da, konkordato tasfiye memurlarının konkordato masasının muhafazası ve paraya çevrilmesi veya gerektiğinde malların devri için gerekli bütün işlemleri yapma yükümlülüğünün doğmasıdır.

Malvarlığının terki suretiyle konkordatonun tasdiki üzerine, borçlunun malvarlığı iflas tasfiyesine benzer bir şekilde tasfiye edileceğinden, iflasın borçlunun mallarının üzerine olan etkilerinden bazılarının kıyasen uygulanması gerekir. Bu bağlamda, konkordatonun tasdiki kararı ile borçlunun taşınmaz mallarının rehni suretiyle temin edilmiş olan alacaklar müstesna olmak üzere, müeccel borçlarının muaccel hale gelmesi ve konusu para olmayan alacakların, tasfiye memurlarının taahhüdün aynen yerine getirilmemesini istememesi halinde, paraya çevrilmesi gerekir.

Konkordato sözleşmesinde faiz konusunun açıkça düzenlenmesi mümkündür. Böyle bir düzenlemenin bulunmaması halinde, rehinle temin edilmemiş olan alacakların faizlerinin asıl alacağın tabi olduğu akıbete tabi olması gerektiği ifade edilmektedir.

Konkordatonun zorunlu içeriği incelenirken ifade edildiği üzere, alacaklıların tasfiye sonucunda karşılanamayan alacaklarından feragat edip etmediklerinin belirtilmesi gerekir .

Alacaklıların tasfiye sonunda karşılanamayan alacaklarını istemekten feragat etmemiş olmaları halinde, konkordato sözleşmesinde bu hakkın kapsamı ve ileri sürülme şartlarının açıkça düzenlenmesi gerekir.

Tasfiyeye Tabi Mallar

Malvarlığının terki suretiyle konkordato tasfiyeye tabi mallar, ilk olarak, konkordato projesinde gösterilen mallardır. Ayrıca borçlu, haczi caiz olmayan mallarından bazılarını konkordatodan hariç bırakabilir; konkordato teklifinde konkordatoya dahil edilmeyen haczi caiz olmayan malların açıkça gösterilmesi gerekir. Konkordato kararının kesinleşmesi tarihine kadar borçlunun malvarlığına giren mallar da tasfiyeye tabidir.

Alacaklılar, iptal davası açma haklarını saklı tutmuşlarsa, iptal davası açma hakkı da tasfiye masasına dahil olur. Konkordato masasına yöneltilen taleplerin tasarrufun iptali yoluyla kısmen veya tamamen reddini sağlamak mümkün ise konkordato tasfiye memurları, def’i yoluyla iptal talebinde bulunmaya yetkili ve yükümlüdürler.

Borçlunun ihtiyaten veya kesin olarak haczedilmiş olup da, henüz paraya çevrilmemiş malları , tasfiye masasına dahil olur.

Konkordato tasdikinin kesinleşmesiyle birlikte, tasfiyeye tabi mallar özel bir mamelek teşkil eder. Bu özel mamelekin kapsamı öncelikle konkordato sözleşmesinin kapsamına göre belirlenir. Bu mallar, satılıncaya kadar borçlunun mülkiyetindedir. Yalnız borçlunun bunlar üzerinde tasarrufta bulunmak yetkisi yoktur.

Tasfiye Organları

Malvarlığının terki suretiyle konkrdatoda alacaklılar, haklarını konkrdato tasfiye memurları ve alacaklılar kurulu aracılığı ile kullanırlar. Buna göre, bu konkordto türünde konkordto organları tasfiye memurları ve alacaklılar kurulundan oluşmaktadır. Alacaklılar kurulu ve tasfiye memurları malvarlığının terki suretiyle konkordatonun iki temel organını teşkil teşkil etmektedir .

Saygılarımızla
Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda Hukuk Bülteni kategorisinde yer alıp, Hukuk Bülteni Avukatı tarafından hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için büromuzla veya avukat bir meslektaşımız ile bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.

Bu internet sitesindeki her türlü bilgi Eskişehir Barosuna kayıtlı Oğuz Özdemir Hukuk Bürosu tarafından yalnızca bilgilendirme amacıyla, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirtilen ilgili düzenlemeleri uyarınca hazırlanmıştır. Bu Makale Eskişehir Hukuk Bülteni Avukatı Oğuz Özdemir tarafından onaylandı!