İhtiyati haciz

İhtiyati haciz

İhtiyati haciz ile alacaklı para alacağını bir nevi garanti altına almaktadır. Alacaklı taraf para alacağının dayanağı ile mahkemeye başvurmakta ve mahkemeden alınacak ihtiyati haciz koruma tedbiri kararı ile borçlunun haberi olmadan derhal şekilde mallarına haciz işlemi uygulanabilmektedir.

Koruma tedbirlerinden olan mezkur müessesinin amacı borçlunun mal kaçırmasını önlemek ve para alacağının ödenmesini sağlamaktadır. İhtiyati haczin talep edilebilmesi için borcun vadesinin gelmesi şartı bulunmayıp vadesi gelmiş borç için talep edilebileceği gibi henüz vadesi gelmemiş borç için de talep edilebilecektir. Ancak vadesi gelmemiş borç için ihtiyati haciz talep edebilmek için şu şartları taşıması gerekmektedir:

Borçlunun muayyen yerleşim yeri olmaması, Borçlu taahhütlerinden kurtulmak maksadıyla mallarını gizlemeye, kaçırmaya veya kendisi kaçmaya hazırlanır yahut kaçar ya da bu maksatla alacaklının haklarını ihlâl eden hileli işlemlerde bulunması.

İhtiyat Haciz Talep Edilmesi İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Alacaklının alacağının para alacağı olması,
Söz konusu alacağın rehinle teminat altına alınmamış olması,
İhtiyati haciz talep edilen alacağın vadesi gelmiş bir alacak olması,
Alacağa ilişkin ve alacaklının ihtiyati haciz talebinde haklı olduğunu gösterir belgelerin bulunması.

Mahkemeden kararının alınmasının akabinde alacaklı on gün içerisinde kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki icra dairesinden kararın infazını istemek zorundadır. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkacaktır.

Alacaklı, icra takibi başlatmadan veya dava açmadan önce mahkeme tarafından ihtiyati haciz kararı almış ise kararın alacaklıya tebliğden itibaren 7 gün içerisinde dava açmalı veya icra takibi başlatmalıdır. Eğer borçlu, icra takibine itiraz etmez ve takip kesinleşir ise ihtiyati haciz kendiliğinden kesin hacze dönüşecektir.

İhtiyati Hacizde Teminat

İhtiyati haciz için alacağın bir ilama dayandığı haller dışında teminat zorunludur. Alacağın ilama değil de ilam mahiyetinde bir belgeye dayandığı durumlarda ise teminat gerekip gerekmediğine mahkemece karar verilecektir.

Teminat alınmasındaki amaç alacaklının ileride haksız çıkması halinde borçlunun ve üçüncü kişinin uğrayacağı zararları karşılamaktır. Mahkemelerde genellikle yatırılacak olan teminat bedeli alacağın %10-%15 oranındadır. Alacaklının borçlu aleyhine başlatmış olduğu icra takibinin kesinleşmesinin ardından alacaklı teminat olarak yatırdığı değeri geri alabilecektir.

İhtiyati Haciz Kararına İtiraz

Mahkemenin vermiş olduğu karara karşılık borçlu ve menfaati ihlal edilen üçüncü kişinin itiraz etmeye hakkı bulunmakta olup bu durum İİK madde 265′ de düzenlenmiştir.

Madde 265:
Borçlu kendisi dinlenmeden verilen ihtiyatî haczin dayandığı sebeplere, mahkemenin yetkisine ve teminata karşı; huzuriyle yapılan hacizlerde haczin tatbiki, aksi hâlde haciz tutanağının kendisine tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde mahkemeye müracaatla itiraz edebilir.

Menfaati ihlâl edilen üçüncü kişiler de ihtiyatî haczi öğrendiği tarihten itibaren yedi gün içinde ihtiyatî haczin dayandığı sebeplere veya teminata itiraz edebilir.Mahkeme, gösterilen sebeplere hasren tetkikat yaparak itirazı kabul veya reddeder.

İtiraz eden, dilekçesine istinat ettiği bütün belgeleri bağlamaya mecburdur. Mahkeme, itiraz üzerine iki tarafı davet edip gelenleri dinledikten sonra, itirazı varit görürse kararını değiştirebilir veya kaldırabilir. Şu kadar ki, iki taraf da gelmezse evrak üzerinde inceleme yapılarak karar verilir.

İtiraz üzerine verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Bölge adliye mahkemesi bu başvuruyu öncelikle inceler ve verdiği karar kesindir. İstinaf yoluna başvuru, ihtiyatî haciz kararının icrasını durdurmaz. İhtiyati haciz ile ilgili sorularını için Eskişehir icra avukatı ekibimizden bilgi alabilirsiniz.

İhtiyati Haczin Kaldırılması

İhtiyati haciz kararının kaldırılmasının iki farklı yolu vardır. Birincisi; borçlu ihtiyati haciz kararına yukarıda açıklamış olduğumuz şekilde itiraz etmeli ve bunun sonucunda mahkeme tarafından itirazın yerinde görülmesi yolu ile ihtiyati haciz kaldırılabilecektir. İkincisi ise; teminattır. Borçlu, para veya mahkemece kabul edilecek rehin veya esham yahut tahvilat depo etmek veya taşınmaz rehin yahut muteber bir banka kefaleti göstermek şartı ile ihtiyati haczin kaldırılmasını mahkemeden isteyebilecektir. Takibe başlandıktan sonra bu yetki, icra mahkemesine geçer.

Yargı kararları

Yargıtay 12. HD 2015/25242 E. 2016/2671 K. sayılı kararı uyarınca;

Somut olayda, borçluya örnek 7 numaralı ödeme emrinin tebliği üzerine, adı geçen vekilin yasal sürede (10.07.2015 tarihinde) icra dairesine itirazını bildirdiği, itiraz dilekçesinin ise, 21.07.2015 tarihinde alacaklı vekiline tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.

Alacaklının, itiraz dilekçesinin usulsüz tebliğ edildiğine ilişkin…. 1. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2015/585 Esas numaralı dosyasında görülen şikayeti hakkındaki dosya ile aynı mahkemede yaptıklarını beyan ettiği 2015/586 Esas sayılı itirazın kaldırılmasına yönelik başvuruya dair dosyanın incelenerek, ödeme emrine itirazın, alacaklıya usulüne uygun olarak tebliğ edilip edilmediği, buna bağlı olarak alacaklının, İİK’nun 264/2. maddesinde öngörülen 7 günlük sürede itirazın kaldırılmasını isteyip istemediği araştırılarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

Saygılarımızla
Avukat Oğuz Özdemir Hukuk ve Danışmanlık Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda İcra ve İflas Hukuku kategorisinde yer alıp, İcra ve İflas Hukuku Avukatı tarafından hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için büromuzla veya avukat bir meslektaşımız ile bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz. İletişim için tıklayınız.

Bu internet sitesindeki her türlü bilgi Eskişehir Barosuna kayıtlı Oğuz Özdemir Hukuk Bürosu tarafından yalnızca bilgilendirme amacıyla, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirtilen ilgili düzenlemeleri uyarınca hazırlanmıştır. Bu Makale Eskişehir İcra ve İflas Hukuku Avukatı Oğuz Özdemir tarafından onaylandı!